مردم و مسئولان سیاسی این روزها کمتر سراغی از بیت امام و وابستگان ايشان می گیرند؛ نام بسیاری از اعضای خانواده امام که به نوعی نسل دوم بیتشان محسوب میشنوند را ما کمتر شنیدیم و يا اصلا به گوشمان نخورده است، نسل سوم جماران که دیگر جای خود دارد. هر نوع صحبتی که از امام خمینی می شود و هرکسی که در دایره اقوام ایشان جای گیرد، برای مردم جذاب جلوه می‌کند. این روزها نام نعیمه اشراقی کما بیش به گوش خیلی‌هایمان خورده است، او نوه دختری حضرت امام(ره) است. به قول معروف از نسل دومي هاي بیت جماران است. در گوشه ای از این تهران بزرگ در کنار خانواده به دور از دنیای سیاست اما با دغدغه های سیاسی و معیشتی مردم زندگي می‌کند. وقتی صحبت از مصاحبه با ایشان شد راه بسیار رفتیم تا با ایشان قراری برای ملاقات بگذاریم. اين فرصت در یک روز سرد زمستانی محیا شد و ايشان ما را در محل كارش به خوبی پذیرا شد. با او از هر دري سخن گفتيم از چند صدايي اصلاح طلبان تا انديشه امام و معرفي ايشان به جوانان و.. بسیاری مسایل دیگر که ایشان با صبر و شکیبایی جواب دادند.
آنچه كه از نظر شما مي‌گذرد بخشي كوتاه از اين گپ دوستانه است.

* نوه امام بودن به ویژه در دهه چهارم انقلاب چه ویژگی‌هایی دارد؟
انسان وقتی به یک شخصیت تاریخ ساز و بی نظیر نزدیک است ناخواسته با افکار او خو میگیرد و در شرایط گوناگون به دنبال نشر آن است و چندان فرقی هم نمیکند که در چه برهه ای از زمان زندگی می کند.

من بر این باور بودم که هر چقدر بیشتر از رحلت امام میگذرد باورهای ایشان به فراموشی سپرده می شوند اما در حال حاضر بر خلاف این را میبینم .امروز با نسلی مواجهه هستیم که عاشق امام هستند و دوست دارند از امام بشنوند.
امام یک تاریخ را خلق کرد و هر کدام از بستگان ایشان به اندازه سالهایی که با او زندگی کرده اند در ترویج درست اندیشه ایشان به نسل امروز سهیم هستند.

* اندیشه امام (ره) تا چه انداره به نسل جوان معرفی شده است؟
از دیدگاه من زندگی با یک انسان بزرگ و آزاده تا زمانی که شناخت کافی از آن فرد نداشته باشی باعث بالارفتن منزلت انساني نمی شود..در حال حاضر با نسلی مواجهه هستیم که امام را ندیدند و شناخت کمی از ایشان دارند خود من گاهی اوقات دچار تردید می شوم که ایا ما به وظیفه مان درست عمل کردیم یا خیر؟ نسل جديد كنجكاو است نمي توان راحت گفت امام كه بود و چطور اين انقلاب را خلق كرد.

* شما می گویید نمی توان اندیشه امام را به نسل امروز همانند نسل قبل معرفی کرد؟
بله، به نسل امروز نمی توان خیلی راحت گفت امام یک مرد فقید و آزاد بود و جوان ها هم قبول کنند. نسل امروز نیاز دارد اندیشه امام را تبیین کند، اینکه چطور توانست یک دنیا را با اندیشه خود دگرگون کند. جوانان همه مسایل را با شناخت می پذیرند.مهم تر از این صحبت ها این است که از زبان چه کسی امام معرفی می شود. در شبکه های خارجی بنی صدر در مورد امام صحبت میکند، کسی که امام آن را از قدرت به درستی کنار نهاد. این از نظر اخلاق رسانه ای درست نیست.

انقلاب اسلامی و به خصوص شخصیت امام تا چه اندازه در بیداری منطقه تاثیر داشته است؟
اقشار مختلف جوامع از انسان هایی همانند امام تا زمانی که در قید حیات هستند آن طور که باید یاد نمی گیرند؛ بلکه بیشتر امام و امثال ايشان هستند که جامعه را راهبری میکنند. امام با به وجود اوردن انقلاب باعث سرنگونی حکومت های دیکتاتوری بزرگ ،همانند شیلی شد. حرکت امام اگر نبود کشور ما همزمان با کشورهای منطقه از خواب گران بیدار می شد. منطقه خاورمیانه دیر یا زود این حرکت عظیم را آغاز میکرد اما چه خوب که ایران آغازگر این تحول و انقلاب شده است و در حال حاضر الگویی برای دیگر کشورها شده است.

* آیا می توان تاریخی برای پایان اندیشه امام تعیین کرد این که دیگر نمی توان ایشان و واندیشه والایشان را در جوامع مدرن امروز مورد استفاده قرار داد؟
خیر، هرچه پیش تر می رویم تاثیر اندیشه امام را در جای جای نقاط دنیا میبینم، مسلمانان جهان عاشق اندیشه امام و راهش هستند. آنها وقتی نام خمینی را میشنوند بی اختیار اشک میریزند و خود را پای بند ایشان میدانند. اندیشه امام جایگزین حکومت های دیکتاتور و طالبانی شد. لازم به ذکر است که مردم درکشور های دیگراندیشه امام را به فرزندانشان انتقال میدهند .

* خانم اشراقی چرا اندک معدودی از مردم ایران می گویند اگر انقلاب نمیکردیم شرایط اقتصادی و سیاسی بسیار بهتر از حال بود؟
عدم ثبات اقتصادی و سیاسی و تقسیم نشدن ثروت و قدرت به مساوات در میان مردم ، اذهان برخی را نسبت به انقلاب خدشه دار کرده است. متاسفانه شرایطی که در داخل نظام و در خارج بر علیه ایران به وجود آمد و عدم مدیریت صحیح و کار آمد شرایط را نیز سخت تر نمود ه است . دلیل دیگر این حرف از نظر من این است که دغدغه امام مشکلات مردم بود اما امروز دغدغه برخی از مسولین مردم نیستند.

* چطور می‌شود چنین شرایطی را در ایران به وجود آورد؟
دولت در راستای برنامه ریزی های کلان اقتصادی تلاش کند و اقتصاد از انحصار دولت خارج شود و مردم فعالیت بیشتری را داشته باشند. تشکیل گروه ها و انجمن های غیر مردمی می تواند راهی برای گفتگوی اسان و صمیمانه تر بین مردم و دولت فراهم نماید، که این گونه فعالیت ها در ایران کمرنگ است. برخی از کشورها برای تمام مسایل قوانین مدون کرده اند از جمله اعتصاب . از نظر من حکومتی موفق است که به مردم نیاز داشته باشد نه این که در شرایط گوناگون مردم به حکومت نیازمند باشند. تا زمانی که این مسایل در کشور به مرحله اجرا نرسد همچنان عده ای مقصر را انقلاب می دانند و این امری طبیعی ست.
راستش را بخواهید شناخت من از انقلاب با آن چیزی که امروز میبینم متفاوت است اندکی از مردم با حب و بغض به اندیشه های امام می نگرند و این معلول عدم شناخت صحیح آرمان ها ی انقلاب و امام است. در این جا لازم است بگویم بسیاری از مسایل دهه شصت نیاز به بازنگری دارد که باعث به وجود آمدن شناخت بیشتر از امام می شود.

* خوب در خصوص ایجاد یک شناخت صحیح شما چه فعالیتی انجام داده اید؟
در زمان حیات امام سن کمی داشتم در حال حاضر با مرور مسایل سیاسی و اقتصادی دهه شصت و شرایط کنونی و مشکلات گذشته و حال شناخت بهتری از مردم پیدا میکنم و این باعث می شود که من اندیشه امام را تا اندازه ای که می دانم بهتر ترویج کنم.

* فکر نمی‌کنید یک مقداری کم کاری از سوی بیت امام (ره) می‌شود؟
بارها بارها از سوی خبرنگاران و بسیاری از مسولان این مساله بیان شده آن هم در قالب اعتراض. برخی ما را موظف می دانند که شرایط را می توانیم بهتر کنیم، اما برخی دیگر ما را متهم به مصادره اندیشه های امام میکنند. من به عنوان نماینده خانواده امام نمیتوانم صحبت کنم ولی اگر بدانم در جایی حضورم باعث بهبود میشود حتمن شرکت خواهم کرد.

* مشارکت اجتماعی زنان در گفتمان امام (ره) چه جایگاهی داشت و چه مصادیقی را در این باره می توان برشمرد؟
حضور زنان در تاریخ ایران تا قبل از رخ دادن انقلاب اسلامی بسیار کمرنگ بود با ورود امام زنان نیز با شناخت از حقوق خود و وظایف مادری و اجتماعی خود وارد عرصه های مختلف شغلی شدند و بسیار هم موفق عمل کردند. آمارها بیانگر این است که در زمان رژیم پهلوی نیمی از جمعیت یعنی بانوان در جامعه حضور نداشته و حضور زن را ضد موازين شرعي میدانستند. این در حالی به چشم میخورد که شاه مدعی دادن منزلت به زنان بود. .امام هیچ گونه محدودیتی برای زنان قائل نبودند و فراتر از دین مساله ای را بیان نمی کردند، در واقع زنان با حضور امام منزلت از دست رفته خود را به دست آوردند.

* هم اکنون حضور زنان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وضعیت موجود بیانگر حضور موفق زنان در جامعه است. خانم های ایرانی در سطوح مدیریتی نقش تعیین کننده دارند. برخی از بانوان خود مایل نیستند در جامعه حضور داشته باشند و یا بیشتر به وظایف خود در خانه عمل می کنند.

* جایگاه رای مردم در دموکراسی و حکومت مورد نظر امام رو چطور ارزیابی می‌کنید؟
اعتقاد قلبی امام(ره) به رای مردم مساله ای نیست که از کسی پوشیده باشد این را تاریخ می گوید. به عنوان مثال، در زمان پبروزی انقلاب اسلامی امام با آنکه میدانستند بیش از 98 درصد از مردم به جمهوری اسلامی رای میدهند بازهم موضوع را به رفراندوم گذاشتند.امام رای و اندیشه مردم را بر هر مساله ای ترجیح میدادند. گفته معروفشان میزان رای ملت است تنها بر زبانشان جاری نبود بلکه در تمام امور تصمیم گیرنده اصلی را مردم میدانستند.

* یکی از تاثیرات انقلاب «بنیانگذاری رای مردم» بود درست است؟
بله، رای مردم تحت هر شرایطی باید منزلت خود را حفظ میکرد و باور امام به گونه ای بود که تمام مشروعیت نظام را در گرو منزلت مردم و اندیشه هایشان می دانستند.
این روزها صحبت از تایید و یا رد صلاحیت آقای خاتمی توسط شورای نگهبان است. به نظر می رسد چنانچه شورای نگهبان تصمیم به رد صلاحیت ایشان بگیرد دلایل آن را بایستی به روشنی برای مردم آشکار کند.

* خانم اشراقی چرا در عرصه سیاسی کشور حضور کمرنگی دارید؟ ایا با دلیل گفته امام راحل است که مایل نبودند فرزندانشان وارد عرصه سیاست شوند؟
من در رابطه با تحصیلات و علایق شخصی خود فعالیت میکنم. اما دغدغه دنیای سیاست را دارم.. اما در مورد حضور کمرنگ بیت امام باید بگویم اگر کسی شایستگی و دانش کافی دارد به نظر من باید حضور پیدا کند و گفته امام بیشتر مبنی بر دوران حیات خویش بود ایشان نگران بودند مبادا تفاوتی درمیان خانواده شان با دیگران باشد.

* اصلاح طلبان خود را اصیل ترین جریان انقلاب می دانند نظر شما چیست؟
اصلاح طلبان از نخستین افرادی هستند که برای به ثمر رساندن این انقلاب سختی های بسیاری متحمل شدند و جزء حلقه اولیه ی دوستان امام بودند و هستند. اینکه خود را اصیل می دانند برای اینکه هدفشان همان هدف انقلاب است اصلاح جامعه و برطرف نمودن مشکلات مردم. زمانی هم که حضورشان کمرنگ می شود جامعه به سمت رکود می رود. اصلاح طلبان در واقع نیاز های یک جامعه را براورده میکنند نیاز جامعه به اصلاحات همانند نیاز انسان به نفس است.
به عنوان نعیمه اشراقی می گویم که هیچ وقت اصلاح طلبان نباید از فعالیت خود ناامید گردند.

* موانع حضور اصلاح طلبان را چه می دانید؟
اصلاح طلبان باید به یک اتحاد همه جانبه برسند هدف همه آنها یکی است اما روش وصولشان فرق می کند که در این باره باید به یک توافق نظر برسند. اصلاح طلب تندرو در حال حاضر دردی از جامعه را نمی کاهد بلکه اوضاع را بدتر می نماید. اصلاح طلبان هركدام راهي متفاوت را براي رسيدن به هدف مشتركي كه دارند پيش گرفته اند ، اما به نظر من چند صدایی باعث می شود پیام به خوبی شنیده نشود. با سازماندهی اختلافات درونی و ایجاد اتاق فکر راحت تر می شود به هدف نهايي رسيد.

* اتحاد، موفقیت اصلاح طلبان را صد درصدی می‌کند درست است؟
تنها اتحاد کافی نیست؛ استفاده از رسانه ها و مطبوعات هم بسیار حائز اهمیت است. متاسفانه در جامعه ما احزاب و جناح های مختلف نمی توانند عادلانه از ابزار موجود استفاده نمایند که در این میان سهم اصلاح طلبان بسیار ناچيز است.

* به تازگی خبرهایی در مورد کاندید شدن شما در شورای شهر تهران شنیده ایم صحت دارد؟
بله، اما فقط در حد یک صحبت میان من و دوستان است که تا به امروز هم جواب بنده منفی بوده است. دوستان بنده گفته اند اكر شما بياييد ميتوانيد موفق شويد. اگر بدانم می توانم با حضور در شورای شهر دغدغه مردم را بکاهم کاندید میشوم.

* آيا اين پيش بيني دوستان مبني بر موفقيت شما در انتخابات شوراي شهر به دليل اين است كه نوه امام هستيد؟
بله، برخی از دوستان میگویند با وابستگی که به حضرت امام دارید حتما موفق میشوید. اما من نمیخواهم از نام ايشان استفاده ابزاری نمایم. صداقت یکی از اصولی ست که ما در بیت امام آموختیم. در حال حاضر تصمیم قطعی ندارم.

گفت‌وگو از: مریم طاهری