گفت و گویی خواندنی با دکتر حسن غفوری فرد ، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی.
فرهاد عشوندی / حسن غفوری فرد ؛ این نام ، نامی شناخته شده است در ورزش ایران. مردی که اولین بار پای سیاسیون طراز اول را به ورزش باز کرد. در سال هایی که هنوز خبری از پول در ورزش نبود. دکتر غفوری فرد در گفت و گو با خبرآنلاین از آن سال ها و حال روز امروز ورزش سخن می گوید:
شاید کارویژه مجلس هشتم ؛ تاسیس وزارتخانه ورزش بود. از اینجا شروع کنیم؟
من خودم از مجلس پنجم دنبال تاسیس این وزارتخانه بودم . می گفتم تشکیلات ورزش کشور باید ارتقای جایگاه مدیریتی داشته باشد. وقتی در اواسط دهه 60 قرار شد به سازمان تربیت بدنی بروم ، دو شرط گذاشتم که هر دو در جهت ارتقای همین جایگاه بود. چون تا قبل از این ، رئیس سازمان تربیت بدنی ، از معاونت های نخست وزیری بود و در دوره جدید با حذف نخست وزیری می خواستند ، این تشکیلات را به معاونتی در دل یکی از وزارتخانه ها تبدیل کنند که من زیر بار نرفتم. آن موقع می گفتند سازمان برنامه و بودجه و معاون اجرایی تنها معاونت های ریاست جمهوری هستند. با تلاش ما بود که سازمان هایی مثل انرژی اتمی هم توانستند به معاونت های ریاست جمهوری تبدیل شوند. شرط دیگرم این بود که باید در جلسات هیات دولت شرکت کنم. البته حق رای را بر اساس قانون اساسی نداشتیم. در تمام دنیا معاون رئیس جمهور بالاتر از وزیر است اما در قانون ما ، وزیر چون حق رای دارد جایگاهش بالاتر از معاون رئیس جمهور می شود. همان زمان هم یادم هست که به خاطر همین مشکل ، سازمان تربیت بدنی برای گرفتن بودجه از هیات وزیران با مشکل مواجه بود و به حق واقعی اش نمی رسید اما همین دو گام ، گام های بزرگی بود که ما برداشتیم و توانستیم یک جایگاهی به ورزش در کشور بدهیم.
از وزارت ورزش نگفتید؟
به هر حال با تشکیل وزارتخانه ، این گام های قبلی به بار نشست و ما توانستیم وزیر را صاحب رای در هیات وزیران کنیم. مهمتر از همه این ها ، از این پس وزیر ورزش ، پاسخگو است و نمایندگان می توانند از وزیر سئوال بپرسند و وزیر می تواند پاسخگوی نظرات نمایندگان مردم باشد.
واقعا اگر خودتان رئیس سازمان ورزش بودید دوست داشتید به نماینده ها پاسخ بدهید؟
بله من دوست داشتم. چون آدمی هستم که خیلی حرف نمی زنم ، خیلی دوست دارم یکی از من توضیح بخواهد تا پاسخ بدهم. همان موقع هم که تربیت بدنی بودم ، هر بار دعوتم می کردند ، استقبال می کردم از اینکه بروم پاسخ بدهم. من واقعا معتقدم با وزارت شدن ورزش ، یک امتیاز ویژه به ورزش داده شده که صاحب وزارتخانه شده است. این فرصتی است برای وزرا که بتوانند در برابر نمایندگان مجلس حاضر باشند و پاسخگویی کنند. خیلی ها فکر می کنند پاسخگویی یک تهدید است. من حتی از استیضاح هم استقبال می کردم. استیضاح یک فرصت است برای مسئولین اگر خوب کار کرده باشی و به کارت ایمان داشته باشی حتی استیضاح را یک فرصت می دانی چون می روی و با قدرت از عملکردت دفاع می کنی.
خیلی شفاف می خواستم بپرسم ؛ جریان انحرافی برای ورزش برنامه دارد؟
بگذار برگردم به گذشته. در زمان من روسای فدراسیون ها انتصابی بودند. یعنی خودم تصمیم می گرفتم چه کسی رئیس باشد یا چه کسی نباشد و همه مسئولیتش هم بر عهده خودم بود. خودم هم باید پاسخگوی همه چیز می شدم. بعد از ما بود که هاشمی طباء مجمع ها را راه اندازی کرد . البته این مجامع هم به شیوه انتخاب ، روسا را منصوب می کردند و فقط شکل کار کمی عوض شده بود! مثلا الان آقای خطیب را می گذارند سرپرست فدراسیون کشتی. او 6 ماه زمان دارد تا هیات های کشتی را همان طور که دوست دارد بچیند و وارد مجمع انتخابی بشود. پس مشخص است که رای می آورد و بعد اسمش را می گذاریم انتخاب! در زمان من وزیر دفاع را گذاشتم برای کشتی ، سردار سلیمی که فرمانده کل ارتش شد را گذاشتم رئیس فدراسیون هندبال . فرمانده هوانیروز ، تیمسار انصاری را به فدراسیون دوومیدانی بردم. آقای طهماسب مظاهری را بردم برای فدراسیون شنا ، یزدانی خرم را برای فدراسیون والیبال بردم . مشحون را بردم بسکتبال. اتفاقا همه رشته هایی در آینده موفق شدند که من سال ها قبل روسایش را به ورزش آوردم. کسی در خواب هم نمی دید که بسکتبال ما روزگاری بتواند حرفی در آسیا داشته باشد.
مدیران اقتصادی در دوره شما وارد ورزش شدند.
این ها مدیر بودند. افرادی از دولت بودند که آمدند و با ورزش آشنا شدند. بودجه ورزش الان 2 هزار برابر زمان من شده است. ما آن موقع پولی نداشتیم و ورزش را با کمک این مدیران اوردیم. مدیرانی که نیامده بودند تا کار سیاسی کنند بلکه ورزش می توانست از روابط و توانمندی های آنها استفاده کند. مثلا ما توانستیم از آوردن همین مدیران به ورزش ، نگاه ها را عوض کنیم و نشان دهیم ورزش چقدر می تواند در کشورداری اهمیت داشته باشد . همین باعث شد هر سال و هر سال بودجه کشور افزایش پیدا کند و دولتی های بعدی هم هر سال سعی کردند همین روند را ادامه بدهند. همین امسال 40 درصد بودجه ورزش را افزایش دادند. اما اینکه چرا بودجه 2 هزار برابر شده اما ورزش ما دو برابر هم نشده؟ من می گویم به دلیل سوء مدیریت این اتفاق افتاده است. نمونه اش 18 سالی است که بعد از زمان ما حتی یک قهرمانی در فوتبال باشگاهی آسیا نیاوردیم. من روزی که رفتم تربیت بدنی ، گفتم پس کو دستمال کاغذی؟ گفتند بودجه برای خریدش نداریم. تیم فوتبال شاهین اهواز قهرمان جام حذفی شد و رفت بازی های آسیایی ، باران آمده بود ، پیراهن های شان گلی شده بود ، لباس دوم نداشتند که پیراهن ها را عوض کنند. یا ماجرای پروین که گفتم برای جام در جام آسیا ، رفت بازی با نیسان در ژاپن چون پول بلیت نداشتند از پروین چک گرفتیم و قرار شد اگر باختند پول شان را ندهیم. بنده های خدا امثال پروین بدون پول برای فوتبال کار می کردند اما حالا هر مربی لیگ برتری کمتر از سالی 700 میلیون نمی گیرد. پول سرمربی تیم ملی چندین میلیاردی است وهواپیماهای چارت داریم و...
بالاخره نگفتید؟ انحرافی ها در ورزش هستند یا نیستند؟
این بحث انحرافی ها خودش یک بحث انحرافی است( می خندد) الان یک عده می گویند چنین چیزی در کشور نداریم. یک عده هم می گویند چنین جریانی است و خیلی هم قدرت دارد. گروه دیگری هم می گویند یک چند تا شاعر و رمال بودند اطراف و نزدیکان دولت که گرفتندشان و موضوع حال شده رفته پی کارش. حتی دارند محاکمه شان می کنند اما بعضی هم دارند به کل انکارش می کنند. من خودم هم می گویم یک جریانی هست که وجود دارد و دارد در همه لایه ها هم نفوذ می کند. حتی دلیلی که حمید سجادی رای نیاورد این ارتباطش با همان گروه بود. چون در مجلس و در جمع نمایندگان ارتباطش با این افراد را تکذیب نکرد.
یعنی دقیقا چه حرفی باید می زد؟ او که گفت با افرادی که سمت دولتی دارتند ، از باب سمت اجرایی شان در دولت سلام و علیکی دارد؟
قرار که نبود فحش بدهد. جریان انحرافی با چه مشخصاتی شناخته شده؟ آنهایی که مکتب ایرانیت را برابر اسلامیت معرفی می کنند هستند دیگر . باید می گفت با این افراد ارتباطی ندارد که نگفت.
حمید سجادی ورزشکار شما بوده و خیلی خوب می شناسیدش. واقعا او این قدر دقیق خط و خطوط سیاسی را می شناسد که یارگیری بشود و بداند چه فرقی میان دولت ، جریان انحرافی و ... است؟
نه . من هم با شما موافقم. حمید سجادی یک قهرمان ورزشی است که اخلاق خیلی خوبی دارد. یک مدیر خوب ورزشی است که آوردند خرابش کردند ولی هنوز دارد با وجدان کارش را ادامه می دهد. پسری است که خیلی هم موفق بوده که می تواند یک مدیر نمونه باشد.
مجلس وزارت ورزش را با این پیش شرط تصویب کرد که ورزش را به ورزشی ها بسپارد اما در عمل یک گزینه کاملا غیر ورزشی را انتخاب کردید. چرا این اتفاق افتاد؟ اگر قرار بود 100 انتخاب داشته باشید یکی از آنها می شد آقای عباسی؟
نه. حتی مجلس گزینه های زیادی داشت که تعدادی از آنها چهره های موفق ورزشی بودند. از درون خود نمایندگان ما گزینه های مناسبی داشتیم که به نظر من می توانستند خیلی هم مفید باشند برای اداره ورزش. من دوست داشتم سجادی وزیر شود اما اگر مشورت کرده بود ، می گفتم کاندیدا نشو چون جو داخلی ورزش را می دانستم. ایشان را جلو انداختند و قربانی شد. ولی معمولا وقتی نفر اول رد می شود ، نفر دوم را راحت تر انتخاب می کنند.
وزارت ورزش وجه المصالحه وزارت نفت نشد؟
شاید هم شد. وزارت نفت این قدر اهمیت داشت که نمایندگان مجلس بیشتر تمرکزشان روی آن باشد. شاید اگر دولت اول عباسی را معرفی می کرد و بعد سجادی را الان ، حمید سجادی وزیر شده بود. به احتمال زیاد اگر تکلیف وزارت نفت مشخص شده بود ، حمید سجادی برای وزارت ورزش رای می آورد. سیاست گاهی این چیزها را هم دارد.
برسیم به عزل و نصب ها. در این شلوغی انتخابات مجلس تغییرات شیب تندی گرفته. از یزدانی خرم گرفته تا کریم صفایی.
به هر حال یکی مثل یزدانی خرم کم در این ورزش زحمت نکشیده. او انقلابی در والیبال ما به پا کرد. بگذار برای خاطره ای از فیدل کاسترو بگویم که باعث شد من به فکر والیبال و بسکتبال بیفتم. او آمده بود تهران برای دیدار و یک روز آمد خانه ما و گفت برویم شهر را بگردیم. رفتیم 5 ساعتی تهران را می گشتیم. او عادت دارد با سخنرانی اش زندگی می کند. سیستمش این است که مثلا هی سئوال می پرسد و حرف می شنود. یک بچه ای را در خیابان دید ، پرتقالی دستش بود ، پرتفالش را پوست کند و نصفی از پرتقالش را تقسیم کرد بین من و خودش ، خوردیم! دست کرد در کیفش دید کتاب ریاضی دارد و گفت این بچه مخ ریاضی می شود. کلا فیدل آدم خیلی خونگرمی است و دقایق با او خیلی سریع می گذرد و هیجان انگیز. او در همان دیدار طعنه ای به من زد که برایم خیلی سخت بود. فیدل با خنده گفت باید برای شما مسابقات والیبال قد کوتاه ها راه بیاندازیم! می گفت شما که نمی توانید با تیم بلندقامت ما مسابقه بدهید. آن حرف خیلی به ما برخورد و شروع کردیم به برنامه ریزی . واقعا کاری که مشحون یا یزدانی کردند مثل معجزه بود. چه کسی باورش می شد ما در این رشته ها به بازی های جهانی برسیم یا حتی در المپیک شرکت کنیم؟ این برای مان رویا هم نبود اما اتفاق افتاد. الان بسکتبال را تغییر ندادیم و دارد عالی پیش می رود. ما الان در NBA بازیکن داریم که خیلی مهم است. بازی های بسکتبال آمریکا محشر است. من در شهری به اسم لورنس زندگی می کردم که کل جمعیتش 45 هزار نفر بود اما در سالن 22 هزار نفری بسکتبالش هیچ وقت جای سوزن انداختن هم نبود. من بارها بازی های شان را دیده بودم ، محشر بازی می کردند.
شما باز هم از عزل و نصب ها نگفتید.
چرا گفتم. ببین مثلا همین آقای یزدانی خرم . در والیبال موفق بود. از آنجا بردنش به کشتی. چند سال طول کشید تا کشتی را درست کند. همین که تازه کشتی به موفقیت رسید ، از آنجا هم کنار گذاشتندش و الان فرستادند او را خانه اش. این انتصاب ها به نظر می آید سیاسی است. یک وقتی می روی یک مدیر را از سیاسیون می آوری که به ورزش کمک کند ، فرق دارد با اینکه به یک نفر بخواهی حال بدهی. وقتی من وزیر دفاع یا رئیس ستاد کل ارتش را می آورم ، برای آوردن شان به ورزش التماس می کنم چون کلی اعتبار به ورزش اضافه می کردند نه اینکه در ورزش دنبال چیزی باشند.
و درباره انتخابات فدراسیون فوتبال؟
با ترکیبی که مجمع دارد، احساسم این است که سازمان گزینه ای دارد و همان رئیس می شود.